* Προειδοποίηση για Spoilers + Σχόλια για το φινάλε
Τι άλλο είναι το "Succession" παρά ένα διαρκές γαϊτανάκι οικογενειακών πισώπλατων μαχαιρωμάτων, κυνισμού και υποκρισίας, όπως ακριβώς υποδηλώνει το κουδούνισμα του πιάνου και τα σουβλερά έγχορδα του μουσικού θέματος της σειράς; Προσθέστε λίγο ανταγωνισμό τύπου game-of-thrones για την καρέκλα του CEO της εταιρείας Waystar-Royco, με μπόλικο νεποτισμό στο πλάι, και μια κριτική του αμερικανικού καπιταλισμού που χώνει το μαχαίρι στο κόκκαλο ως κερασάκι στην κορυφή, και έχετε τη συνταγή για μια εξωφρενικά καλοδουλεμένη και επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά, η οποία θα μπορούσε ίσως να είχε δέσει την αφήγηση λίγο πιο γρήγορα και θα ολοκληρωνόταν μια χαρά μέσα σε 3 αντί για 4 σεζόν.
Όπως οι περισσότερες επιτυχημένες σειρές, έτσι και η 1η σεζόν του Succession προσφέρει ένα ωραίο σενάριο γεμάτο σασπένς με ένα χορταστικό κομμάτι από υπονοούμενα. Οι σεζόν 2 και 3 μοιάζουν να υστερούν συγκριτικά, μια μικρή επανάληψη των ίδιων προβλημάτων γύρω από το κεντρικό θέμα: ο συνεχής ανταγωνισμός μεταξύ των αδελφών, σε όλα τα μέτωπα, οικογενειακά και εταιρικά, πάνω στο βάθρο των συνηθισμένων ανθυγιεινών μεταξύ τους σχέσεων. Οι συνεχείς προσπάθειες του Kendall να ανατρέψει τον πατέρα του κουράζουν, παρόλο που προσπαθούν να χτυπήσουν την κατάλληλη νότα, βάζοντας το δάχτυλο εκεί που πονάει: στο διεφθαρμένο υπογάστριο του πατριαρχικού εταιρικού συστήματος που επιτρέπει τη σεξουαλική εκμετάλλευση και προστατεύει τους ενόχους.
Το ύφος της κινηματογράφησης είναι κατάλληλο για αυτού του είδους το μήνυμα. Σε αντίθεση με άλλες σειρές και ταινίες με πρωταγωνιστές δισεκατομμυριούχους, το Succession αρνείται την αίγλη που περιβάλλει τη συγκεκριμένη προνομιούχο τάξη ανθρώπων και χρησιμοποιεί ρεαλιστική φωτογραφία και κάμερες στον ώμο με κουνημένα πλάνα σε στυλ ντοκιμαντέρ, για να προκαλέσει την αίσθηση της καθημερινότητας και να εκφράσει ξεκάθαρα την πρόθεση της ιστορίας: το κοινό θα μάθει την αλήθεια, όσο απαίσια κι αν είναι.
Παρά τα διασκεδαστικά πειράγματα μεταξύ των αδελφών, συχνά αισθάνεσαι το στομάχι σου να γυρνάει καθώς παρακολουθείς έναν πατέρα να τσακώνεται με τα ίδια του τα παιδιά για τα χρήματα και την εξουσία. Δεν μπορείς να ταυτιστείς με τους χαρακτήρες όσο κι αν προσπαθήσεις, και υποθέτω, αυτό είναι το ζητούμενο. Για κάθε καλή πλευρά του χαρακτήρα τους που εμφανίζεται πού και πού, έχουν αρκετές πολύ κακές. Μπορείς να ταυτιστείς με έναν πατέρα που το μόνο που τον νοιάζει είναι να κερδίζει, ακόμα και απέναντι στα ίδια του τα παιδιά; Δεν πρόκειται καν για μια προσπάθεια να δώσει ένα μάθημα στα παιδιά του- φαίνεται ότι το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι ο ναρκισσισμός του, αφού δεν τον νοιάζει πού θα καταλήξει η εταιρεία του. Το μόνο που τον νοιάζει είναι να κρατήσει ζωντανό το μύθο του. Εξίσου δύσκολη να την χωνέψει κανείς είναι και η άλλη πλευρά του προβλήματος. Τι γίνεται με τα προνομιούχα παιδιά του που θα έκαναν τα πάντα για να πάρουν αυτό που νομίζουν ότι τους αξίζει - συμπεριλαμβανομένου του να του στερήσουν την περιουσία του;
Δεν υπάρχει άξιος διάδοχος του Logan Roy. Αλλά όλοι θέλουν να φιλήσουν το δαχτυλίδι του. Εκεί είναι που η 4η σεζόν πιάνει την ιστορία, από το ίδιο νήμα που το κάνει και η 1η σεζόν: το πάρτι γενεθλίων του "βασιλιά", όπου όλοι είναι εκεί για να σκύψουν και να υποβάλουν τα σέβη τους. Μόνο που, τώρα, τα περισσότερα παιδιά είναι αποφασισμένα να συνεργαστούν ενάντια στον πατέρα τους, να εξαργυρώσουν το μερίδιό τους και να εγκαταλείψουν την οικογενειακή επιχείρηση, αντί να συνεχίσουν να προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοιά του για τον θρόνο της Waystar-Royco.
Ο Logan Roy είναι ένας άνθρωπος που λέει λίγα λόγια. Μπορείς σχεδόν να τον δεις να παίζει σκάκι μέσα στο κεφάλι του, καθώς επιδεικνύει τόση-όση ποσότητα λεονταρισμού για να τρομάξει τους γύρω του. Είναι ένας θρύλος και διατηρεί τη λάμψη του. Προσεκτικά. Δεν φοβάται να μετατραπεί σε ταύρο σε υαλοπωλείο και να ταπεινώσει τους συναδέλφους του και την οικογένειά του, όταν το απαιτεί η περίσταση. Με αυτόν τον τρόπο, είναι πάντα αυτός που κρατάει τα ηνία.
Η 4η σεζόν θέτει το κεντρικό ερώτημα: θα διαλυθεί τελικά η εταιρεία, αφού δεν υπάρχει εμφανής διάδοχος αρκετά άξιος για να την κληρονομήσει; Μέσα από ορισμένες σκηνές, δεν μπορούσα να μην αισθανθώ ότι ο Logan πρέπει να είχε στήσει παγίδα στα παιδιά του. Η απόφασή του να πουλήσει την εταιρεία έμοιαζε με ένα περίτεχνο κόλπο να δοκιμάσει τα παιδιά του, για να δει αν η επιχειρηματική τους ικανότητα βελτιώνεται. Υπήρχαν στιγμές που νόμιζα ότι τελικά θα έπαιρνε αυτό που ήθελε στο τέλος. Δηλαδή, να αισθανθεί ότι η εταιρεία του είναι ασφαλής στα χέρια των απογόνων του. Λοιπόν, αυτό δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Έπρεπε να το είχα πάρει απόφαση. Αυτή η ιστορία δεν θα είχε αίσιο τέλος ό,τι και να γινόταν.
Τα παιδιά του έχουν πολύ αντικρουόμενα συναισθήματα γι' αυτόν καθ' όλη τη διάρκεια της σειράς. Θαυμασμό για τον άνθρωπο - σεβασμό για ό,τι έχει χτίσει - αλλά και φόβο, ακόμη και μίσος, μερικές φορές. Χειραγωγεί τους πάντες γύρω του και χρησιμοποιεί κάθε τέχνασμα για να κρατήσει όσο περισσότερη εξουσία μπορεί. Το δικαιολογεί αυτό με βάση την κατανόηση που έχει για τον κόσμο. "Είμαι ένας μεγάλος επαναστάτης. Λίγο αλατοπίπερο, λίγο διασκέδαση, λίγο αλήθεια. Ξέρω πράγματα για τον κόσμο, γαμώτο, αλλιώς δεν θα έβγαζα ούτε ένα δολάριο", λέει κάποια στιγμή και προσθέτει: "Όχι απαραίτητα ωραία πράγματα". Είναι βαθιά απογοητευμένος που τα παιδιά του δεν τον γνωρίζουν αυτό τον κόσμο, και κατηγορεί συνεχώς τον εαυτό του που τα έχει κακομάθει.
Κάθε σεζόν μετά την πρώτη υπολείπεται της οικονομίας στην αφήγηση. Οι συγγραφείς φαίνεται να απολαμβάνουν λίγο παραπάνω τους άσεμνους και χυδαίους διαλόγους. Δεν μπορείς να μην αισθανθείς: "Ποιο είναι το νόημα;" κάποια στιγμή. Οι χαρακτήρες ταλαντεύονται επανειλημμένα ανάμεσα στην αγάπη και το μίσος για τον πατέρα τους (ειδικά o Kendall) και αυτό κουράζει - όπως και το γεγονός ότι κάθε φορά που τα σχέδιά τους αλλάζουν, ξέρουμε ότι θα αποτύχουν. Οι στρατηγικές τους αναποδογυρίζουν σε κάθε ευκαιρία που οσμίζονται, νομίζοντας ότι μπορούν να κερδίσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους- και να κερδίσουν συμμάχους. Μαντέψτε. Πάντα διαλέγουν τη λάθος πλευρά του νομίσματος, είτε είναι κορώνα, είτε είναι γράμματα.
Δεν θα ήταν απλούστερο και λιγότερο χρονοβόρο να περιορίζονταν τα τόξα κάποιων χαρακτήρων στα απολύτως απαραίτητα; Όλα καταλήγουν στο ότι ο πατέρας είναι σίγουρος ότι κανένα από τα παιδιά του δεν αξίζει να διοικεί την αυτοκρατορία του και αποφασίζει να την καταστρέψει. Τα παιδιά του δεν αλλάζουν. Είναι ο μόνος που αλλάζει γνώμη με έναν τρόπο που έχει πραγματικό αντίκτυπο, όταν αποφασίζει να ξεπουληθεί.
Στην τελευταία σεζόν, καταλήγουμε στο ότι ο Αμερικανικός εταιρικός γίγαντας των μέσων ενημέρωσης πουλήθηκε σε έναν Σουηδό. Ποιος περίμενε ότι οι Ευρωπαίοι θα ξεγελάσουν και θα εκθρονίσουν τους Αμερικανούς από την επιχειρηματική τους αυτοκρατορία; Ο διευθύνων σύμβουλος της Waystar, Tom Wambsgans, λειτουργεί ως πιόνι στο παιχνίδι του ιδρυτή της GoJo, Lukas Matsson (τον οποίο υποδύεται Alexander Skarsgård). Περιμέναμε ότι ο Tom θα έγλειφε τις μπότες κάποιου μεγιστάνα. Στο κάτω-κάτω είναι χρήμα και μόνο, και ο θρύλος της Αμερικής ξεπουλιέται στον πλειοδότη. Όσο για την πολιτική, η μοίρα των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται πλέον στα χέρια ενός φασίστα, του Jeryd Mencken (που υποδύεται ο Justin Kirk). Θα ήταν αστείο, αν αυτός ο συνδυασμός δεν έβαζε το μαχαίρι τόσο κοντά στο κόκκαλο, θυμίζοντάς μας την πολιτική κληρονομιά του Donald Trump και τον ρόλο του Fox News σε αυτήν.
Ο Tom είναι αυτός που παίρνει τελικά την Καρέκλα- και επίσης, το κορίτσι – ειρωνικά, την ίδια του τη γυναίκα- την Siobhan. Ποιος περίμενε ότι η ιστορία αυτού του ζευγαριού θα ήταν η καθοριστική ιστορία αυτής της σειράς; Εγώ σίγουρα δεν το περίμενα. Το ένιωσα εξίσου αναπάντεχο και πολύ ταιριαστό - που είναι πάντα η καλύτερη ισορροπία που πρέπει να πετύχει ένα καλό τέλος.
Καθώς το φινάλε κορυφωνόταν, μπορούσα να εκτιμήσω την έκφραση ανακούφισης στο πρόσωπο του Roman καθώς απολάμβανε το ποτό του, επιτέλους απαλλαγμένος από όλο το βάρος του αρχηγού, ενός ρόλου που πάντα ήθελε πολύ να αναλάβει, αλλά ποτέ δεν ήταν αρκετά σίγουρος για τον εαυτό του προκειμένου να τον κατακτήσει. Βαθιά μέσα του, ήξερε ότι δεν ήταν φτιαγμένος γι' αυτό. "Είμαστε σκουπίδια" λέει στα αδέλφια του στο φινάλε. Η κινηματογράφηση πλαισιώνει υπέροχα την απογοήτευση του Kendall, καθώς ο ήλιος δύει πάνω στον αποχωρούντα διευθύνοντα σύμβουλο που δεν θα γινόταν ποτέ βασιλιάς, ακόμα κι αν φαινόταν ότι για μια στιγμή θα τα κατάφερνε.
Η επιλογή της Shiv ήταν η καθοριστική, και εκείνη επέλεξε να είναι με τον σύζυγό της - αυτός είναι που κρατάει τα ηνία τώρα. Αποφασίζει να παίξει υπό τις διαταγές του. Απίστευτο. Για μια σειρά που ένιωθε κανείς ότι είχε χάσει το νόημα επαναλαμβάνοντας τον εαυτό της για αρκετό καιρό, το τελικό μήνυμα είναι αρκετά σαφές. Ο σεξισμός εξακολουθεί να είναι ζωντανός και να επικρατεί στον 21ο αιώνα. Οι γυναίκες μπορεί να φαίνεται ότι προχωρούν για λίγο στις επιχειρήσεις, μπορεί να τους υπόσχονται εξουσία, αλλά δεν θα την πάρουν. Η Shiv επιλέγει το μικρότερο κακό από τα δύο. Αντί να χάσει εντελώς την εταιρεία, αποφασίζει να παίξει το ρόλο της βασίλισσας δίπλα σε έναν σαθρό νέο βασιλιά. Το χέρι της Shiv πάνω στο χέρι του συζύγου της στην τελευταία σκηνή, όπου παραδίδεται, μοιάζει με μια τελευταία υπόσχεση των δημιουργών ότι η Shiv μπορεί μια μέρα να παλέψει ξανά για το θρόνο. Ευτυχώς, δεν χρειάζεται να καθίσουμε και να παρακολουθήσουμε για έναν ακόμη γύρο.
Η σειρά θα ήταν πολύ πιο βαθυστόχαστη, αν αυτός ο ατελείωτος ανταγωνισμός γινόταν αντιληπτός από πολλές οπτικές γωνίες. Αν οι δημιουργοί έριχναν φως στις συνέπειες της πολιτικής των εταιρειών στις ζωές των ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο, θα το νιώθαμε να τσούζει. Δεν θα ήταν απλώς μια κούρσα της Φόρμουλα Ένα ανάμεσα σε ανταγωνιστές διευθύνοντες συμβούλους. Θα ήταν ένα παιχνίδι που θα μας αφορούσε πραγματικά. Θα το αισθανόμασταν ζωτικό και σχετικό με την καθημερινότητά μας. Με τον τρόπο που είναι γραμμένη αυτή η σειρά, πρέπει να μαντέψουμε και να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα για τις επιπτώσεις αυτού του αγώνα. Δεν μπόρεσα να μην αισθανθώ στο τέλος ότι δεν ενδιαφέρομαι για το πώς ζουν οι προνομιούχοι, όσο δεν ενδιαφέρονται και αυτοί για το πώς ζουν οι υπόλοιποι στο 99% του πληθυσμού. Η ιστορία της απληστίας είναι τόσο παλιά όσο και ο χρόνος. Είναι βιβλική. H Shiv εδώ είναι μια άλλη Εύα. Μεταμφιεσμένος, ο ρόλος της, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει. Πότε η αφήγηση θα γυρίσει τα πράγματα ανάποδα, ώστε να δούμε την άλλη όψη του ανθρώπου που επιτέλους παραδέχεται ότι είναι αυτός ο ίδιος που απολαμβάνει να παίζει το Θεό; Αν ο άνθρωπος παραδεχόταν το γεγονός ότι είναι άπληστος, δεν θα είχε κανέναν άλλο να κατηγορήσει παρά τον εαυτό του.
Comments