Οι περισσότεροι συγγραφείς αντιμετωπίζουν το δημιουργικό μπλοκάρισμα (writer's block) σε κάποια στιγμή της ζωής τους, σε διάφορα στάδια της συγγραφικής διαδικασίας. Συχνά, μια λύση μπορεί να βρεθεί μιλώντας με τον καθηγητή σας (αν είστε φοιτητής) ή με έναν εκπαιδευτή, αν πχ. παρακολουθείτε ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής - αλλά ακόμα καλύτερα, αυτό συμβαίνει όταν συναναστρέφεστε με άλλους δημιουργούς στον τομέα σας. Τα μαθήματα σεναρίου φροντίζουν γι' αυτό! Το να μοιράζεστε και να συζητάτε ιδέες με άλλους δημιουργούς σε ένα προστατευτικό και ασφαλές περιβάλλον που είναι εκεί για να καλλιεργήσει το ταλέντο σας και όχι να σας επικρίνει, μπορεί να είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Σύντομα, θα διαπιστώσετε ότι είστε σε θέση να αναπτύξετε τα έργα σας ή να σκεφτείτε νέες ιδέες. Και θα ξεπεράσετε τα δημιουργικά σας εμπόδια. It takes a village, λένε στα Αγγλικά. Αυτό είναι αλήθεια!
Επίσης, ένας συνηθισμένος λόγος που έχετε κολλήσει είναι ότι μπορεί να σας λείπουν τα δημιουργικά ερεθίσματα. Το να κάνετε έρευνα για ένα θέμα που σας ενδιαφέρει και να μιλήσετε με ανθρώπους που γνωρίζουν περισσότερα για το θέμα, ή να ασχοληθείτε με το έργο άλλων καλλιτεχνών, είτε είναι σχετικό με το θέμα σας, είτε και όχι, ώστε να λάβετε δημιουργική ανατροφοδότηση, είναι ορισμένοι τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν να ξεμπλοκάρετε το μυαλό σας.
Υπάρχουν όμως τρόποι να καταπολεμήσετε το συγγραφικό μπλοκάρισμα και μόνοι σας! Όταν δυσκολεύεστε να βρείτε τι να γράψετε στη συνέχεια, σκεφτείτε αυτούς τους κοινούς τύπους συγγραφικού μπλοκαρίσματος και δοκιμάστε τις στρατηγικές που σας φαίνονται πιο ελπιδοφόρες για σας.
1) Αν δεν μπορείτε να βρείτε πώς να ξεκινήσετε το σενάριό σας
Κάντε καταιγισμό ιδεών (brainstorming) με θέματα που σας ενδιαφέρουν. Χρησιμοποιήστε τις στρατηγικές επινοητικότητας που προτείνει ο εκπαιδευτής σας για να δημιουργήσετε ερωτήσεις ή σκέψεις που χρησιμεύουν ως χρήσιμα σημεία εκκίνησης. Γράψτε όλες τις πρωταρχικές ιδέες που θα θέλατε να εκφράσετε και στη συνέχεια συμπληρώστε την καθεμία με τις μικρότερες ιδέες που συνθέτουν κάθε πρωταρχική ιδέα. Αυτό μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε περίγραμμα (outline).
Εάν η ιδέα σας περιλαμβάνει τη διεξαγωγή έρευνας, μπορείτε να αναζητήσετε σημεία, στα οποία διαφωνείτε με την οπτική ενός άλλου συγγραφέα, ή σημεία όπου αισθάνεστε ότι πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά για την αντιμετώπιση ενός θέματος. Ο εντοπισμός κενών ή συγκρούσεων στην υπάρχουσα συζήτηση γύρω από ένα θέμα είναι συχνά ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης και με αυτό τον τρόπο αναδύεται μια πολύ δημιουργική ορμή, για να ασχοληθείτε με το θέμα και να επινοήσετε νέες αφηγήσεις.
Παράδειγμα: Σας ζητήθηκε να παρακολουθήσετε μια ταινία για ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, όπως η ανεργία. Θυμάστε τρεις άλλες ταινίες που σας φάνηκαν ενδιαφέρουσες και τις ξαναβλέπετε, κρατώντας σημειώσεις για τις λεπτομέρειες που σας κάνουν εντύπωση. Γράφετε ελεύθερα για πέντε λεπτά για καθεμία από τις τρεις ταινίες και ανακαλύπτετε ότι έχετε να πείτε πολύ περισσότερα για μία από τις άλλες. Εστιάζετε σε αυτήν, επεκτείνοντας την ελεύθερη γραφή σας σε ένα outline για ολόκληρη την ιδέα που σας ήρθε στο μυαλό.
2) Αν έχετε μια ιδέα και ένα outline, αλλά δεν μπορείτε να σκεφτείτε ένα ενδιαφέρον ξεκίνημα για την ταινία σας
Δοκιμάστε να ξεκινήσετε από τη μέση. Ή από το τέλος. Στην πραγματικότητα, ξεκινήστε να γράφετε σε όποιο σημείο θέλετε, και αφήστε το άνοιγμα ή τις πρώτες σκηνές για αργότερα. Ο αναγνώστης δεν θα καταλάβει ποτέ ότι γράψατε το σενάριο "ανάποδα". Άλλωστε, ορισμένοι συγγραφείς αφήνουν συστηματικά τις πρώτες σκηνές (ή οποιεσδήποτε σκηνές) για αργότερα, όταν θα έχουν μια σαφέστερη ιδέα για το ποια θα είναι η κύρια ιδέα και ο σκοπός του σεναρίου.
Αφού τελειώσετε το πρώτο χειρόγραφο του σεναρίου, η ιστορία έχει σχεδιαστεί πλήρως, μπορείτε να βάλετε όλες τις σκηνές στη σωστή σειρά και να το διαβάσετε από την αρχή ως το τέλος για να βεβαιωθείτε ότι οι μεταβάσεις είναι ομαλές.
Παράδειγμα: Πρέπει να ολοκληρώσετε ένα σενάριο και μισείτε την ιδέα ότι πρέπει να γράψετε τη μέση. Δεν έχετε ιδέα πώς να χειριστείτε τη μέση της αφήγησης και τις μεγάλες ανατροπές. Προκειμένου να ολοκληρώσετε το έργο, ξεπερνάτε το άγχος σας για τη συγγραφή αυτού του μέρους του σεναρίου, γράφοντας πρώτα την αρχή και το τέλος και δίνετε σάρκα και οστά στους χαρακτήρες σας. Δουλεύοντας από μέσα προς τα έξω, καταλήγετε στα μεγάλα ελαττώματα των χαρακτήρων. Αυτό σας δίνει μια ιδέα για το τι μπορεί να βρουν αυτοί οι χαρακτήρες ως εμπόδιο στο δρόμο τους προς την επίτευξη του στόχου τους και την υλοποίηση της επιθυμίας τους. Καταλαβαίνετε ποιες είναι οι ασυνείδητες ανάγκες που έχουν, οι οποίες εμποδίζουν την συνειδητοποίηση αυτών των αναγκών. Τέλος, έτσι βλέπετε το πραγματικό θέμα του σεναρίου. Τώρα, ξέρετε περί τίνος πρόκειται και ποιο είναι τελικά το θέμα της ταινίας. Βγάζει νόημα. Έχετε όλες τις απαντήσεις! Γράφετε ξανά την αρχή, αναδιατάσσετε τις σκηνές και αναθεωρείτε ολιστικά, για να επιτύχετε το τελικό σας όραμα για την ιστορία.
3) Εάν σας έχει ανατεθεί ένα έργο που σας κουράζει ως επαγγελματία, ή το βαριέστε
Καθορίστε πόσο δημιουργικό έλεγχο έχετε πάνω στο έργο, μιλώντας με τους συναδέλφους σας. Μιλήστε με τον σύμβουλο σεναρίου σας και με άλλους δημιουργούς στον τομέα - και συζητήστε κατά πόσο μπορεί να προσαρμοστεί το έργο. Εάν υπάρχει μεγάλο περιθώριο ευελιξίας, επιλέξτε μια συγκεκριμένη πτυχή του έργου που σας ενδιαφέρει.
Αν επιλέξατε ένα συνηθισμένο έργο μόνο και μόνο επειδή πιστεύατε ότι θα ήταν εύκολο να γράψετε πάνω σε αυτό, αναθεωρήστε: είναι πιο εύκολο να γράψετε για κάτι για το οποίο έχετε προσωπικό ενδιαφέρον. Συζητήστε με τους συναδέλφους σας για το πώς μπορείτε να εξατομικεύσετε ένα θέμα.
Αν δεν μπορείτε να αλλάξετε το κύριο αντικείμενο ή τον στόχο του έργου, προσπαθήστε να καταλάβετε γιατί σας ζητείται να το γράψετε με αυτόν τον τρόπο. Ποιες γνώσεις θα αποκομίσετε από την ολοκλήρωση της εργασίας, προσωπικά; Ποιες δεξιότητες θα μπορέσετε να εξασκήσετε στην τέχνη σας σε αυτό το σημείο στην καριέρα σας; Ποιος θα ωφεληθεί από την παρακολούθηση του τελικού προϊόντος και πώς αυτό θα επηρεάσει θετικά το κοινό;
Παράδειγμα: Εργάζεστε για μια εταιρεία παραγωγής και σας έχει ανατεθεί να γράψετε ένα σενάριο για ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με την ανεργία. Αν και στην αρχή ο παραγωγός σας ζητάει να ακολουθήσετε απλώς μια συμβατική προσέγγιση του ντοκιμαντέρ και να εκθέσετε απλώς τα γεγονότα, επειδή θα μεταδοθεί στους τοπικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, ανακαλύπτετε ότι σας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να ασχοληθείτε με το θέμα από μια λιγότερο συμβατική οπτική γωνία και να το κάνετε πιο προσωπικό, παίρνοντας συνεντεύξεις από ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλες τις ηλικίες και τα επαγγελματικά πεδία. Μιλάτε με τον παραγωγό σας και παίρνετε την άδεια να γράψετε το σενάριο που σας εμπλέκει προσωπικά περισσότερο.
Παράδειγμα: Στο ίδιο σενάριο με το παραπάνω, ο παραγωγός σας σας λέει ότι πρέπει να γράψετε σύμφωνα με την αρχική, πιο γενική υπόθεση. Παρόλο που σας φαίνεται βαρετό, αναλογίζεστε ότι θα αποκτήσετε εμπειρία και συγγραφικό credit παρουσιάζοντας μια μεγάλη μάζα πληροφοριών σε συνοπτική γλώσσα, που σίγουρα είναι μια χρήσιμη δεξιότητα για έναν σεναριογράφο. Επιπλέον, υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που θα επωφεληθούν από τις πληροφορίες που θα καλύψει το ενημερωτικό ντοκιμαντέρ σας. Αυτό σας παρακινεί να γράψετε το σενάριο.
4) Εάν δεν καταλαβαίνετε την εργασία που σας δόθηκε στο εργαστήριο σεναρίου
Μάθετε τι αναμένεται από εσάς. Διαβάστε ξανά τις γραπτές οδηγίες που σας δόθηκαν και φτιάξτε έναν κατάλογο με τις ερωτήσεις που εξακολουθείτε να έχετε σχετικά με την εργασία. Συμβουλευτείτε τον καθηγητή σας, ένα εγχειρίδιο, έναν συμμαθητή σας. Διευκρινίστε ότι διαβάσατε το υλικό του καθηγητή ή του επιβλέποντα και προσπαθήσατε να λύσετε το πρόβλημα μόνοι σας, και να είστε συγκεκριμένοι σχετικά με το τι σας μπερδεύει. Όσο καλύτερα μπορείτε να διατυπώσετε την πηγή της σύγχυσης, τόσο περισσότερη βοήθεια μπορούν να σας δώσουν οι άλλοι.
Παράδειγμα: Ο καθηγητής σας σεναρίου σας ζήτησε να γράψετε κάτι χρησιμοποιώντας τη μη γραμμική αφήγηση. Οι σημειώσεις παρέχουν έναν ορισμό της "μη γραμμικής αφήγησης" και έχετε κάποιες σημειώσεις από την τάξη που διευκρινίζουν περαιτέρω την έννοια. Όμως, αφού μελετήσετε αυτό το υλικό, εξακολουθείτε να μην είστε σίγουροι αν ο καθηγητής σας θα σας επιτρέψει να γράψετε το σενάριό σας όχι μόνο με flash-back αλλά και με flash-forward ή οι ιδέες που έχετε μπορεί να μην ταιριάζουν σε αυτό το είδος αφήγησης - προτιμάτε να παραμείνετε στην παραδοσιακή δομή των τριών πράξεων και νιώθετε ανασφάλεια για τη δημιουργικότητά σας. Ζητήστε να μιλήσετε με τον καθηγητή σας κατά τη διάρκεια των ωρών γραφείου για να ρωτήσετε αν αυτή η προσέγγιση θα ήταν αποδεκτή, παίρνοντας μαζί σας τις δικές σας σημειώσεις και τις σημειώσεις της τάξης. Ζητήστε περισσότερη δημιουργική συμβολή, συζητήστε την ιδέα σας και σύντομα θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν περισσότεροι τρόποι προσέγγισης απ' ό,τι νομίζατε αρχικά. Μην αισθάνεστε ανασφαλείς να το συζητήσετε και στην τάξη, καθώς οι συμμαθητές σας θα σας δώσουν τις δικές τους απόψεις για το θέμα και αυτό θα σας βοηθήσει να βρείτε νέες ενδιαφέρουσες ιδέες.
5) Αν ανησυχείτε ότι θα γράψετε ένα κακό σενάριο
Να θυμάστε ότι το πρώτο χειρόγραφο δεν είναι το τελικό. Αν δεν είστε σίγουροι για το πού θα σας οδηγήσει η πλοκή, απλά ξεκινήστε να γράφετε και δείτε πού θα σας οδηγήσει. Μπορείτε πάντα να διαγράψετε σκηνές που δεν λειτουργούν αργότερα, αλλά οι καλύτερες ιδέες συχνά προέρχονται από το να σπρώχνετε τον εαυτό σας να μπει σε αβέβαια εδάφη - αν ποτέ δεν αισθάνεστε αβέβαιοι για τις δημιουργικές σας επιλογές, μπορεί απλώς και να αναπαράγετε υπάρχοντα κλισέ!
Αν ανησυχείτε ότι μια μικρή λεπτομέρεια είναι λανθασμένη, αυτό δεν πειράζει στη φάση του προσχεδίου. Αντί να ξοδεύετε πολύ χρόνο για να ελέγχετε κάθε μικρή λεπτομέρεια μορφοποίησης του σεναρίου καθώς προχωράτε, αφήστε απλώς μια σημείωση στον εαυτό σας να ελέγξει τις σημειώσεις σας για τη μορφή σεναρίου αργότερα. Ή, αφήστε την προβληματική σκηνή για αργότερα και δουλέψτε πάνω σε ένα μέρος του σεναρίου που είστε πιο σίγουροι ότι μπορείτε να γράψετε τη δεδομένη στιγμή.
Ένα άλλο παράδειγμα: Γράφετε μια ταινία για τη βιογραφία μιας ιστορικής προσωπικότητας και δεν μπορείτε να θυμηθείτε αν παντρεύτηκε δύο ή τρεις φορές. Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση μπορεί να μην αλλάξει ολόκληρη την πλοκή έτσι κι αλλιώς, αν η εστίασή σας είναι σε μια σχέση, οπότε αποφασίζετε ότι δεν είναι σημαντικό να το ψάξετε αυτή τη στιγμή. Γράφετε "δύο", το επισημαίνετε και αφήνετε μια σημείωση στον εαυτό σας να ελέγξετε αυτό το δευτερεύον υποστηρικτικό γεγονός για την έρευνά σας αργότερα. Όταν γράφετε το σενάριο, και ανακαλύψετε πραγματικά ότι θα μπορούσατε να ρίξετε μερικές ατάκες εδώ και εκεί για να δείξετε ότι άλλες σχέσεις δεν λειτούργησαν για τον χαρακτήρα και γιατί, αυτό μπορεί να γίνει αργότερα στο προσχέδιο.
6) Αν ανησυχείτε ότι οι προτάσεις σας δεν είναι αρκετά “γυαλισμένες”
Να θυμάστε, και πάλι, ότι το πρώτο χειρόγραφο δεν είναι το τελικό. Όσο πιο γρήγορα βάλει κανείς μερικές λέξεις στη σελίδα, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχει για να επεξεργαστεί τις ατάκες του ως προς τη σαφήνεια και το ύφος αργότερα. Ολοκληρώστε ένα ολόκληρο χειρόγραφο προτού αρχίσετε να το επεξεργάζεστε σε επίπεδο προτάσεων.
Αν πιάνετε τον εαυτό σας να παθαίνει συνεχώς εμμονή με μεμονωμένες προτάσεις καθώς προχωράτε, δοκιμάστε να χαμηλώσετε το φωτισμό ή να καλύψετε την οθόνη του υπολογιστή, ώστε να μην δίνετε προσοχή σε κάθε λέξη που πληκτρολογείτε. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να γράψετε σε ένα σημειωματάριο και να πληκτρολογήσετε τη δουλειά σας αργότερα.
Σταματήστε συνειδητά κάθε μη παραγωγικό σχόλιο που περνάει από το μυαλό σας αντικαθιστώντας το με ένα παραγωγικό. Αντί να χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας "κακό συγγραφέα", σκεφτείτε σε ποια μέρη της συγγραφικής διαδικασίας υπερέχετε (παραγωγή ιδεών, ανάπτυξη χαρακτήρων, πλοκή κλπ.) και σχεδιάστε να διαθέσετε περισσότερο χρόνο για τα βήματα που είναι πιο χρονοβόρα για σας.
Παράδειγμα: Έχετε δώσει σάρκα και οστά στο προσχέδιό σας, αλλά ο διάλογος σας φαίνεται κλισέ και επιτηδευμένος. Δυσκολεύεστε με τις φωνές των χαρακτήρων και δεν μπορείτε να καταλάβετε γιατί ακούγονται έτσι. Φαίνεται ότι όλοι ακούγονται το ίδιο: σαν εσάς! Αφήστε το σενάριο στην άκρη. Περάστε χρόνο με τους χαρακτήρες σας! Φανταστείτε πώς αισθάνονται, πώς συμπεριφέρονται, πώς θα μιλούσαν, αν τους συναντούσατε πραγματικά και τους γνωρίζατε από κοντά. Ξαφνικά, θα σας φανούν πιο ζωντανοί, πιο αληθινοί. Θα αρχίσουν να έχουν τη δική τους φωνή. Όταν συμβεί αυτό, είστε έτοιμοι να ξαναγράψετε τον διάλογο.
7) Αν είστε τόσο αγχωμένοι που δεν μπορείτε να βάλετε ούτε μια λέξη στη σελίδα
Κάντε ένα μικρό διάλειμμα! Αν πλησιάζει η προθεσμία για να δώσετε την εργασία σας στον καθηγητή σας ή να παραδώσετε ένα σενάριο σε έναν παραγωγό και ανησυχείτε μήπως χάσετε την αίσθηση του χρόνου, τότε βάλτε ένα χρονόμετρο για δέκα ή δεκαπέντε λεπτά και χρησιμοποιήστε αυτό το μικρό χρονικό περιθώριο για να χαλαρώσετε πριν επιστρέψετε στη δουλειά. Τεντωθείτε, απομακρυνθείτε από το γραφείο σας και μην αμελείτε το πρόγραμμα ύπνου και διατροφής σας. Είναι πολύ πιο δύσκολο να γράψετε αν έχετε έλλειψη ύπνου ή αφυδάτωση.
Αν σας απομένουν αρκετές ημέρες πριν από την προθεσμία, χωρίστε τη δουλειά σε διαχειρίσιμα μέρη. Θέστε μετρήσιμους στόχους γραφής για τον εαυτό σας, όπως να γράφετε χωρίς διακοπή για ορισμένη ώρα κάθε μέρα ή να γράφετε έναν συγκεκριμένο αριθμό λέξεων μέχρι μια συγκεκριμένη προθεσμία.
Τέλος, ζητήστε βοήθεια! Το γράψιμο είναι πιο αγχωτικό όταν το κάνετε μόνοι σας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το να ζητήσετε βοήθεια από έναν καθηγητή, έναν σύμβουλο σεναρίου ή έναν φίλο σας που ασχολείται στον δημιουργικό τομέα. να συζητήσετε τις ιδέες σας μαζί τους μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε κάποια προοπτική για το σενάριο και να σας υπενθυμίσει ότι δεν χρειάζεται να είναι κάτι που σας αγχώνει.
Παράδειγμα: Έχετε μερικές εβδομάδες πριν από την προθεσμία για το δεύτερο προσχέδιο και αγχώνεστε ότι ο παραγωγός θα αντιπαθήσει το σενάριό σας πριν καν το ολοκληρώσετε. Εφόσον έχετε ακόμα χρόνο μέχρι την προθεσμία, βάλτε στόχο να δουλεύετε πάνω σε αυτό πχ. τρεις ώρες κάθε μέρα (ή όση ώρα χρειάζεται). Μιλήστε με τον σύμβουλο σεναρίου σας, ο οποίος σας βοηθά να κάνετε έναν κατάλογο με όσα πρέπει να αναθεωρηθούν, και τηρήστε το πρόγραμμα συγγραφής.
8) Αν αποσπάται εύκολα η προσοχή σας όταν ανοίγετε τον υπολογιστή σας για να γράψετε
Δοκιμάστε να απενεργοποιήσετε προσωρινά την πρόσβασή σας στο διαδίκτυο. Πάρτε το φορητό σας υπολογιστή σε έναν χώρο που δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Γράψτε με το χέρι σε ένα σημειωματάριο και δακτυλογραφήστε τη δουλειά σας αργότερα. Ή απλά απενεργοποιήστε τον ανιχνευτή wi-fi του υπολογιστή σας ή βάλτε το έγγραφό σας σε λειτουργία πλήρους οθόνης ή "εστίασης": αυτά τα εμπόδια είναι εύκολο να ξεπεραστούν, αλλά ο χρόνος που χρειάζεται για να κάνετε τα λίγα επιπλέον κλικ για να ανοίξετε ένα πρόγραμμα περιήγησης στο διαδίκτυο είναι μερικές φορές αρκετός για να σταματήσετε τον εαυτό σας από το να γράφει.
Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να βάλετε ένα χρονόμετρο που θα αναγκάσει τον εαυτό σας να μην κάνει τίποτα άλλο από το να γράφει για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Ακόμα και μια τριαντάλεπτη εστιασμένη συγγραφική συνεδρία μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το αρχικό συγγραφικό μπλοκάρισμα και να αναπτύξετε δυναμική στο έργο σας.
Παράδειγμα: Ξεκινάτε να δουλεύετε το σενάριό σας και αφού γράψετε μία πρόταση αισθάνεστε την παρόρμηση να παρακολουθήσετε μόνο ένα βίντεο στο YouTube για την έρευνά σας σχετικά με το έργο. Ωστόσο, καθώς έχετε σοφά αποφασίσει να πάτε τον υπολογιστή σας στο σπίτι ενός φίλου που δεν έχει ίντερνετ, το πρόγραμμα περιήγησής σας σάς βγάζει ένα συνοφρυωμένο πρόσωπο και ένα μήνυμα σφάλματος. Επιστρέφετε στη σελίδα σας και συνεχίζετε να γράφετε. Μπορείτε να κάνετε την έρευνα αργότερα. ΜΗΝ ΚΑΝΕΤΕ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΤΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ! Απλώς σας βγάζει από τη ροή.
Comentarios